تنظیم شرکت‌های توزیع برق ایران بر مبنای کیفیت و بهره‌وری

در این مقاله ضمن معرفی و ارزیابی روش‌های مختلف تنظیم انحصار طبیعی برای تنظیم قیمت و تداوم عرضه خدمات شرکت‌های توزیع برق در ایران با استناد به ملاحظات کیفی، کارایی و انگیزشی، مدل تنظیم سقف قیمت به عنوان مناسب‌ترین روش تنظیم معرفی شد. عملیاتی کردن مدل تنظیم سقف قیمت، مستلزم تعیین مقدار مولفه‌های این روش است، از این رو، با استفاده از داده‌های 39 شرکت توزیع برق ایران در فاصله زمانی 1385 تا 1395 نسبت به تعیین مولفه‌های مدل تنظیم سقف قیمت مشتمل بر بهره‌وری هدف و کیفیت اقدام شد. با استفاده از روش مانده‌کارایی نسبت به تعیین مقدار بهره‌وری هدف مبادرت شد به این صورت که ابتدا با استفاده از روش‌های مرز تصادفی و تحلیل پوششی داد‌ه‌ها، میزان کارایی تعیین و سپس با توجه به مانده کارایی هر شرکت نسبت به تعیین مقدار بهره‌وری هدف برای یک دوره 5 ساله اقدام شد. علاوه بر این دو روش، میزان بهره‌وری هدف براساس شاخص مالم‌کوئیست و روش تفاضلی نیز تعیین شد. نتایج روش‌های استفاده شده، بهره‌وری هدف را در بازه 7/1 تا 3 درصد پیشنهاد می‌دهند. باتوجه به نتایج کارایی شرکت‌ها به منظور تشویق شرکت‌ها به بهبود عملکرد، نرخ رشد بهره‌وری هدف بالاتری برای بنگاه‌ها با کارایی پایین و برای بنگاه‌های کارا، نرخ بهره‌وری هدف پایین‌تری در نظر گرفته می‌شود. همچنین از نرخ انرژی عرضه نشده (ENS) و زمان لازم جهت برقراری انشعاب جدید به عنوان شاخص کیفیت استفاده و مقدار کیفیت هدف برای هر شرکت تعیین شد.